Sbgoztepe.gov.tr

Göztepe T›p Dergisi 23(4):126-132, 2008 Tubal sterilizasyonda elektrokoagülasyon ve mekanik klips yöntemlerinin over rezervine etkilerinin Necdet SÜER (*), Lale TÜRKGELD‹ (*), Furkan KAYABAfiO⁄LU (*) Amaç: Laparoskopik tubal sterilizasyon uygulanan hastalar- The influence of electrocoagulation and mechanical da elektrokoagulasyon ve mekanik klips yöntemlerinin over clipping on reservation of over in tubal sterilization rezervine etkilerini karfl›laflt›rmak Objective: To compare the effects of laparoscopic tubal steril- Metodoloji: Bu prospektif randomize çal›smaya tubal steril- ization through electrocoagulation and the application of izasyon arzusu olan reprodüktif ça¤da 80 hasta dahil edildi.
mechanical clips on the ovarian reserve.
Basit randomizasyon ile hastalar elektrokoagulasyon yöntemi ile tubal sterilizasyon yap›lanlar ve mekanik klips yontemiyle Study Design: 80 patients in the reproductive period with the tubal sterilizasyon yap›lanlar olmak üzere iki gruba ayr›ld›.
desire of tubal sterilization were included in the prospective, Preoperatif dönemde ve postoperatif 10. ayda elde edilen 3.
randomized study. The patients were divided into two groups gün bazal serum FSH, LH, estradiol, inhibin-B, antimullerian by simple randomization as tubal sterilization through elec- hormon, total bazal over hacim ölçümü ve antral folikul trocoagulation group and the application of mechanical clips say›lar› her bir grup içinde ve gruplar aras›nda karfl›laflt›r›ld›. group. Day three serum basal FSH, LH, estradiol, inhibin-B, antimullerian hormone, total basal ovarian volume measure- Bulgular: Elektrokoagulasyon yöntemiyle tubal sterilizasyon ments and anthral follicle counts of all patients in the preop- ve mekanik klipsle tubal sterilizasyon gruplar› aras›nda, post- erative and 10th postoperative months were compared both operatif 10. ay total bazal over hacmi ve antral folikul say›m› aç›s›ndan anlaml› farklar izlendi.
Results: A significant difference between the postoperative Sonuç: Elektrokoagulasyon yöntemi ile laparoskopik tubal 10th month total basal ovarian volumes and anthral follicle sterilizasyonun postoperatif dönemde over rezervine olumsuz counts were detected between the electrocoagulation and etkileri oldu¤u düflünülmektedir.
mechanical clips application groups.
Conclusion: Laparoscopic tubal sterilization by electrocoag- ulation is very likely to have an adverse effect on the ovarian reserve in the postoperative period.
Anahtar kelimeler: Tubal sterilizasyon, over rezervi Key words: Tubal sterilization, ovarian reserve Dünya genelinde kal›c› kontrasepsiyon yöntemleri yar›m milyonun üzerinde çifte uygulanmaktad›r.
aras›nda en s›k kullan›lan metot tubal sterilizas- Bunlardan yar›s›, do¤umdan hemen sonra, geri ka- yondur (1). 1995 ile 2000 y›llar› aras›nda yaklafl›k lan› ise elektif flartlarda gerçeklefltirilmektedir. Yi- 700 bin kad›n›n istenmeyen gebeli¤e ba¤l› oldu¤u ne ABD’de 15-44 yafllar aras›nda on bir milyon gerçegi göz önüne al›nd›¤›nda kontraseptif metot- kad›n, gebeli¤in önlenmesi icin do¤um kontrol lar›n önemi daha iyi anlafl›labilir. Tubal sterilizas- yöntemi olarak tubal sterilizasyonu tercih etmifltir.
yon, bir çok geliflmekte olan ülkede oldu¤u gibi Dünya genelinde 190 milyondan daha fazla say›da Türkiye’de de s›k kullan›lan bir kontrasepsiyon çift, güvenli ve kal›c› bir do¤um kontrol yontemi yöntemdir (2). ABD’de bu cerrahi prosedür y›lda olarak sterilizasyonu tercih etmektedirler (3).
SB ‹stanbul Göztepe E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi, Kad›n Hastal›klar› ve Do¤um Klini¤i, Dr.* N. Süer ve ark., Tubal sterilizasyonda elektrokoagülasyon ve mekanik klips yöntemlerinin over rezervine etkilerinin karfl›laflt›r›lmas› 2003'te elde edilen verilere göre ülkemizde tubal zal FSH, LH, estradiol, inhibin B, antimullerian sterilizasyon insidans› % 5.7’dir (4).
hormon seviyeleri antekubital venlerden elde edi-len venöz kanda ölçüldü. Ayn› gün, transvajinal ul- Bu çal›sma, tubal sterilizasyon ifllemlerinin ovar- trason ile total bazal over hacmi ve antral folikul yen kan ak›m›n› etkileyerek over rezervini olum- say›mlar› elde edildi. Tüm ultrasonografik ölçüm- suz etkileyebilece¤i hipotezine dayan›larak yap›l- ler, ayn› uygulay›c› taraf›ndan Logiq-200Pro ultra- m›flt›r. Tubal sterilizasyon s›ras›nda tubo-ovaryen sonun 5.0 MHz probu ile yap›ld›. Over hacmi her anastomozlar›n bozulmas› nedeniyle overlerin kan iki overin dikey (D1), antero-posterior (D2) ve ya- ak›m›n›n bozulmas›, hem elektrokoagulasyon yön- tay (D3) çaplar›n›n ölçülmesi ve prolate elipsoid temiyle hem de mekanik klips yöntemiyle tubal formülünün (Volume=D1 x D2 x D3 x p/6) uygu- sterilizasyonda karfl›lafl›labilecek bir durumdur. Bu lanmas›yla hesapland›. Antral folikul say›s› her iki çal›flmada bu iki yöntem ile tubal sterilizasyonun overde bulunan 2-10 milimetre boyutlu folikullerin ovaryen rezervine etkisini araflt›rmay› amaçlad›k.
Gebelik olas›l›¤›n› ortadan kald›rmak için hastalarmenstrulasyon sikluslar›n›n folikuler faz›nda opere Bu prospektif randomize çal›flma, S.B. ‹stanbul edildi. Tüm laparoskopik tubal sterilizasyon ope- Göztepe E¤itim ve Araflt›rma Hastanesi Kad›n rasyonlar› genel anestezi alt›nda yap›ld›. Verress Hastal›klar› ve Do¤um Klini¤i’nde, Ocak 2007 ve i¤nesi hasta nötral pozisyonda iken yerlefltirildi.
Haziran 2008 tarihleri aras›nda gerçeklefltirilmifltir.
Peritona girifl teyit edildikten sonra, bat›n 14 Çal›flma S.B. ‹stanbul Göztepe E¤itim ve Araflt›r- mmHg bas›nca kadar karbondioksit ile fliflirildi.
ma Hastanesi Etik kurulu taraf›ndan onaylanm›fl Trokarlar yerlefltirildikten sonra hasta trendelen- olup, çal›flmaya kat›lan tüm hastalar onaylar› al›na- burg pozisyonuna getirildi. Eksplorasyon s›ras›nda rak araflt›rmaya dahil edilmifllerdir. bilateral tubalar›n genel görüntüsüne ve mobilitele-rine bak›ld›. Elektrokoagulasyon yöntemi uygula- Perimenapozal semptomlar› var olan, anormal nan hasta grubunda, tubalar›n tubo-uterin bileflke- body-mass indeksine sahip, endokrinolojik patolo- ye 3 santimetre uzakl›ktaki k›sm›na 30-40 W kesi- jileri saptanan, ailesinde prematur ovaryen yetmez- ci dalga formlu bipolar koter uyguland›. Koterizas- lik hikayesi mevcut, 25 milimetreden büyük over yonu takiben, uçlar›n birbirinden tamamen ayr›ld›- kisti izlenen ve bir sene öncesinde veya çal›flma ¤›ndan emin olundu¤unda tubalar kesildi. Gerekli boyunca pelvik cerrahi geçiren hastalar çal›flmaya görülen durumlarda kesik uçlara koterizasyon uy- dahil edilmemifltir. Çal›flmaya seçilen tüm hastala- guland›. Mekanik klipslerin kullan›ld›¤› hasta gru- r›n over rezervleri normal s›n›rlarda idi. Menstru- bunda tubalar›n uterusa 3 santimetre uzakl›ktaki lasyon sikluslar› düzenliydi, kendi özgeçmifllerinde serbest k›sm›na, tuban›n tamam›n› içerecek flekilde ve aile hikayelerinde prematur ovaryen yetmezlik iki tane yan yana klips uyguland›. Tubalar›n bafla- yönünden herhangi bir risk tafl›m›yorlard›. Yafllar› r›yla kapat›lmas›ndan sonra, abdominal eksploras- 35 ile 40 aras›nda olan ve gönüllü olarak tubal ste- yonu takiben operasyonu sonland›r›ld›. rilizasyon istemifl olan 80 hasta çal›flmaya dahiledildi. Hastalar elektrokoagulasyon yöntemi ile tu- Postoperatif dönemde enfeksiyon bulgular› saptan- bal sterilizasyon yap›lanlar (40 tane) ve mekanik mayan hastalara antibiyoterapi uygulanmad›. Has- klips yöntemi ile tubal sterilizasyon yap›lanlar (40 talar postoperatif birinci günde taburcu edildiler.
tane) olmak üzere basit randomize örnekleme yön- Tüm hastalar postoperatif 10. ayda kontrole ça¤›- r›ld›. 3. gün serum bazal FSH, LH, estradiol, inhi-bin B, antimullerian hormon düzeyleri ölçüldü ve Preoperatif dönemde adetin 3. gününde serum ba- transvajinal ultrason ile total bazal over hacimleri Göztepe T›p Dergisi 23(4):126-132, 2008 ve antral folikul say›mlar› de¤erlendirildi. lirteçleri tablo 1’de özetlenmifltir. ‹ki grup aras›ndapreoperatif ortalama total bazal ovaryen hacim ve antral folikul say›m› bak›m›ndan istatistiksel ola-rak anlaml› bir fark izlenmemifltir (p<0.05) (Tablo Çal›flma verilerinin analizinde Windows 15,0 SPSS (Statistical Package for Social Sciences)program› kullan›ld›. Verilerin de¤erlendirilmesin- Elektrokoagulasyon yöntemi ile tubal sterilizasyon de tan›mlay›c› istatistiksel metotlar (ortalama, uygulanan hasta grubunda preoperatif dönemde ve standart deviasyon) kullan›larak, de¤iflkenler pai- postoperatif 10. ayda elde edilen ortalama ovaryen red veya unpaired t-test ile karfl›laflt›r›ld›. ‹statistik- rezerv belirteçleri tablo 2’de özetlenmifltir. Elek- sel anlaml›l›k p <0.05, ve % 95’lik güven aral›¤›n- trokoagulasyon yöntemi ile tubal sterilizasyon uy- gulanan grupta, transvajinal ultrasonografi ile eldeedilen total bazal ovaryen hacimler aç›s›ndan pre- operatif dönem (11.62±2.49) ve postoperatif 10.
aylar (10.80±2.10) aras›nda istatistiksel olarak an- Elektrokoagulasyon yöntemi ile tubal sterilizasyon laml› bir fark izlenmifltir (p<0.01). Ayn› zamanda uygulanan hastalar›n yafl ortalamas› 37.14±1.62 ortalama antral folikul say›mlar› aras›nda da pre- iken, mekanik klips ile tubal sterilizasyon uygula- operatif dönem (12.15±2.89) ve postoperatif 10.
nan hastalar›n yafl ortalamas› 37.24±1.68 idi. ‹ki aylarda (10.52±2.34) istatistiksel olarak anlaml› çal›flma grubu aras›nda ortalama yafl aç›s›ndan is- bir fark izlenmifltir (p<0.01) (Tablo 2).
tatistiksel olarak anlaml› bir fark izlenmedi(p<0.05). Mekanik klips yöntemi ile tubal sterilizasyon uy-gulanan grupta preoperatif dönem ve postoperatif Her iki grubun preoperatif 3. gün over rezervi be- 10. ayda elde edilen ortalama ovaryen rezerv gös- Tablo 1. Preoperatif dönem ovaryen rezerv belirteçlerinin her iki grup aras›nda karfl›laflt›r›lmas›.
Unpaired t-testi uygulanm›flt›r.
Tablo 2. Elektrokoagulasyon grubu preoperatif dönem ve postoperatif 10. ay ovaryen rezerv belirteç de¤erleri karfl›laflt›r›lmas›.
N. Süer ve ark., Tubal sterilizasyonda elektrokoagülasyon ve mekanik klips yöntemlerinin over rezervine etkilerinin karfl›laflt›r›lmas› Tablo 3. Mekanik klips grubu preoperatif dönem ve postoperatif 10. ay ovaryen rezerv belirteç de¤erleri karfl›laflt›r›lmas›.
Tablo 4. Postoperatif 10. ay ovaryen rezerv belirteçlerinin her iki grup aras›nda karfl›laflt›r›lmas›.
Unpaired t-testi uygulanm›flt›r.
tergeleri tablo 3'de özetlenmifltir. Bu hasta grubun- da preoperatif dönemde menstrulasyon siklusunun3. günü de¤erlendirilen ortalama total bazal over ‹lerleyen yaflla beraber fekunditenin azald›¤› iyi bi- hacmi 12.01±2.90 cm2 iken, postoperatif 10. ayda- linen bir gerçektir. Çin'de yap›lan bir çal›flmada or- ki de¤er 11.82±2.21cm2 idi. Bu iki de¤er aras›nda talama antral folikul say›s›nda her ilerleyen y›lda istatistiksel olarak anlaml› bir fark izlenmedi % 3.8'lik bir düflüfl oldu¤u bulunmufltur (5). Over (p>0.05). Ortalama antral folikul say›m›nda da folikullerinin yirminci intrauterin haftadan baflla- preoperatif dönem (12.19±2.94) ve postoperatif yarak devam eden atrezisi ve oosit say›s›n hiç bir 10. aylar (11.96±2.13) aras›nda anlaml› bir fark zaman artmayaca¤› gerçekleri göz önüne al›nd›¤›n- bulunmam›flt›r (p>0.05) (Tablo 3). da, ovaryen primordial folikul havuzunun incele-nerek de¤erlendirilmesinin, over rezervinin tama- Elektrokoagulasyon yöntemi ve mekanik klips men tükendi¤i bir dönem olan menopoz zaman›n›n yöntemi ile tubal sterilizasyon uygulanan hasta tahmin edilmesinde önemli bir rolü oldu¤u aç›kt›r.
gruplar›n›n postoperatif 10. ayda over rezerv belir- Menstruel siklusun devam› için en az 1000 folikul teçlerinin ortalama de¤erlerinin karfl›laflt›r›lmas› gerekmektedir (6). Folikul say›s›n›n daha az oldu¤u tablo 4'de yer almaktad›r. Elektrokoagulasyon yön- durumlarda menstruel sikluslar durur ve menopoz temi ile tubal sterilizasyon yap›lan grupta postope- ratif 10. ayda ölçülen ortalama total bazal over ha-cimleri, mekanik klips yöntemi uygulanan hasta Ovaryen rezervi belirlemede kullan›lacak ideal pa- grubuna göre istatistiksel olarak daha düflük izlen- rametre kolay ölçülebilmeli, minimal invaziv ol- di (p<0.05). Ayn› flekilde, ortalama antral folikul mal›, ucuz olmal› ve prediktif de¤eri yüksek olma- say›m› da mekanik klips uygulanan grupta, elek- l›d›r. Ultrasonografik de¤erlendirme h›zl›, güveni- trokoagulasyon uygulanan gruba göre istatistiksel lir ve ucuz olmas›ndan dolay› uygun bir yöntem- olarak yüksek saptand› (p<0.01) (Tablo 4).
dir. Total bazal over hacmi ilerleyen yafl ile paralel Göztepe T›p Dergisi 23(4):126-132, 2008 olarak azal›r. Menstrulasyonun erken folikul faz›n- l›flman›n en önemli dezavantajlar› k›s›tl› say›da daki antral folikul say›s›nda azalma henüz serum hasta grubu ile çal›fl›lm›fl olmas› ve ovaryen rezerv bazal FSH de¤erleri artmam›flken izlenebilmekte- belirteçlerinin yeterli flekilde de¤erlendirilmemesi dir. Folikuller inaktif dinlenme evresinden geçtik- say›labilir. 20 hastaya minilaparotomi ile Pomeroy ten sonra en az 2 milimetrelik boyutlara ulafl›rlar.
tekni¤i ile tubal sterilizasyon uygulad›klar› çal›fl- Bu boyutlardaki folikuller, ultrason ile görüntüle- malar›nda Gebel ve ark, preoperatif ve postoperatif nebilirler. Menstrulasyon siklusu boyunca artan se- dönemler aras›nda ovaryen arter PI de¤erleri aç›- rum FSH seviyesinin etkisiyle, bu antral folikuller- s›ndan istatistiksel olarak anlaml› bir fark bulama- den inhibin B ve estradiol salg›lan›r (7). Günümüz- de kullan›lan over rezerv parametrelerini karfl›lafl-t›rmak amac›yla Bansci ve ark, ilk defa IVF yap›- Carmona ve ark. taraf›ndan 2003 y›l›nda yap›lan lan 120 hastada, menstrulasyon siklusu 3. günü se- di¤er bir çal›flmada 26 hastaya bipolar elektrokote- rum bazal FSH, E2 ve inhibin B seviyeleri ile ul- rizasyon ile tubal sterilizasyon yap›lm›fl, ayn› say›- trasonografik olarak ölçülen antral folikul say›m› da oluflturulan kontrol grubuyla beraber vaka gru- ve total bazal ovaryen hacimlerini de¤erlendirdi.
bunda preoperatif dönemde serum bazal FSH, LH, Bu çal›flman›n sonuçlar› azalm›fl over rezervinin en estradiol ve inhibin B seviyelerine bak›lm›flt›r.
iyi göstergesinin antral folikul say›s› düflmesi oldu- Postoperatif 6., 12., 18., 24. ve 60. aylarda ovaryen ¤unu göstermifltir. Yine ayn› çal›flmada antral foli- rezerv belirteçleri ile preoperatif dönemde tespit kul say›m›n›n, bazal serum FSH ve inhibin B öl- edilen de¤erler aras›nda istatistiki anlaml› bir fark çümleriyle beraber de¤erlendirildi¤inde daha da izlenmemifltir (11). Dede ve ark. taraf›ndan buna güvenilir oldu¤unu ortaya konulmufltur (8). Litera- benzer bir çal›flma da ülkemizde gerçeklefltirilmifl- türdeki over rezervi ile ilgili çal›flmalar›n ›fl›¤›nda tir (12). Bipolar elektrokoterizasyon yöntemi ile tu- biz de çal›flmam›zda, over rezervi belirteçleri ola- bal sterilizasyon yap›lan 60 hastada preoperatif dö- rak serum bazal FSH, LH, estradiol, inhibin B ve nemde serum bazal FSH, LH ve estradiol seviyele- antimullerian hormon de¤erlerini ve transvaginal rine bak›lm›fl, postoperatif 3. ayda tekrar edilen ultrasonografik de¤erlendirme ile saptanan total ovaryen rezerv belirteçlerinde istatistiksel herhangi bazal over hacmini ve antral folikul say›m›n› kulla- bir fark izlenmemifltir. Bipolar elektrokoterizasyon d›k. Dinamik, invaziv ve pahal› testler olmalar›n- uygulanan bu iki çal›flmada over rezerv belirteçleri dan dolay› klomifen sitrat uyarma testi (CCST), olarak hormonal belirteçler kullan›lm›fl ve her iki GnRH agonist stimulasyon testi (GAST), eksojen çal›flmada da istatistiksel olarak anlaml› bir fark iz- FSH over rezervi testleri (EFORT) tercih etmedik.
lenmemifltir. Yine ülkemizden Kelekçi ve Uygulama zorlu¤u ve standardizasyon problemleri ark.’lar›n›n 74 hastaya elektrokoagulasyonla tubal nedeniyle Doppler ultrasonografi ile ovaryen stro- sterilizasyon uygulad›klar› çal›flmalar›nda preope- mal kan ak›m› yöntemini de kullanmay› tercih et- ratif erken folikuler serum bazal FSH, LH, estradi- ol seviyeleri ile total bazal ovaryen hacmi, antralfolikul say›m› ve ovaryen stromal kan ak›m dopp- Alvarez ve ark. taraf›ndan 1989 y›l›nda yay›nlanan ler indeksleri ölçülmüfltür (13). Postoperatif ilk ayda çal›flma tubal sterilizasyonun over rezervine etkile- serum bazal FSH seviyeleri ve ovaryen stromal rini araflt›ran ilk klinik çal›flmalardan biridir (9). Bu pulsatilite indeksleri preoperatif dönemdeki öl- çal›flmada, 8 hastaya Pomeroy yöntemi ve 9 hasta- çümlerden ve kontrol grubundaki ölçümlerden is- ya Uchida yöntemi ile tubal sterilizasyon uygula- tatistiki olarak anlaml› olarak yüksek bulundu. An- narak, postoperatif 2. ve 6. aylarda serum bazal cak postoperatif 12. ayda tekrarlanan ölçümlerde FSH, LH ve estradiol seviyelerine bak›lm›fl. ‹ki hormaonal ovaryen rezerv belirteçleri aç›s›ndan tekni¤in over rezervi parametreleri üzerine istatis- hasta ve kontrol gruplar› aras›nda fark›n tamamen tiksel olarak anlaml› etkileri izlenmemifltir. Bu ça- kayboldu¤u ve istatistiksel olarak hiçbir anlaml› N. Süer ve ark., Tubal sterilizasyonda elektrokoagülasyon ve mekanik klips yöntemlerinin over rezervine etkilerinin karfl›laflt›r›lmas› fark bulunmad›¤› saptanm›flt›r. Buna ra¤men, pos- laml› etkilerinin olmad›¤› saptanm›flt›r (17). Sumia- toperatif 12. ayda ortalama total bazal over hacmi la ve arkadafllar›n›n yay›nlad›klar› mekanik klips- ve antral folikul say›mlar›n›n anlaml› olarak azal- lerin kullan›ld›¤› çal›flmada ise, 16 hastan›n pre- operatif dönem ovaryen arter direnç ölçümleri ileerken postoperatif dönem ve postoperatif 3. aydaki Over rezervi belirteçleri üzerine literatürde bulu- ölçümlerle karfl›laflt›r›lm›flt›r. Hem erken postope- nan çal›flmalarda ortaya ç›kan sonuç, bozulan pri- ratif dönemde, hem de 3. postoperatif ayda ovar- mordial folikul havuzunun en erken göstergeleri- yen arter direnç ölçümlerinde istatistiksel olarak nin ultrasonografik total bazal over hacim ölçümü anlaml› bir art›fl izlenmifltir (18). Mekanik klipslerin ve antral folikul say›m› oldu¤udur (14,15). Son lite- kullan›ld›¤› bu çal›flman›n en büyük dezavantaj› ta- ratürlerin ›fl›¤›nda, biz de çal›flmam›zda, elektroko- kip sürecinin postoperatif üç ayl›k k›sa bir zaman› agulasyon yöntemi ile tubal sterilizasyon uygula- kapsamas›d›r. Tubal sterilizasyon ifllemlerinin er- nan hastalarda ultrasonografik ovaryen rezerv be- ken postoperatif dönemde ovaryen arter doppler lirteçlerinin etkilenmesine ra¤men hormonal ovar- indekslerinde art›fla neden olabilece¤i birçok çal›fl- yen belirteçlerinin de¤iflmemesinden dolay›, ultra- mada gösterilmifltir (13,19). Literatürdeki bütün veri- sonografik parametrelerin azalan overyen rezervini lerin ›fl›¤›nda, bizim çal›flmam›zdan ç›kartt›¤›m›z gösteren erken belirteçler oldu¤u sonucuna vard›k.
sonuç, mekanik klips yöntemi ile tubal sterilizas- Postoperatif 10. ayda, ki bu aydan sonra hasta taki- yonun postoperatif dönemde over rezervine kal›c› bine devam edilmemifltir, ultrasonografik paramet- olumsuz bir etkisinin olmad›¤›d›r. Sadece erken relerin-azalan over rezervinin erken belirteçleri- postoperatif dönemde utero-ovaryen anastomozla- azald›¤›, ancak hormonal belirteçlerin de¤iflmedi¤i r›n t›kanmas›na ba¤l› ovaryen arter direncinde ge- izlenmifltir. Büyük ihtimalle hormonal ovaryen be- çici bir art›fl görülebilmesine ra¤men, bu bulgunun lirteçler de ilerleyen aylarda azalacakt›r. Ancak bu ilerleyen aylarda kaybolmas›ndan dolay›, mekanik hipotezin do¤rulanmas› için uzun vadeli çal›flmala- klips yöntemiyle tubal sterilizasyonla over rezervi uzun vadede olumsuz yönde etkilenmemektedir.
Çal›flmam›zda elektrokoagulasyon yöntemi ile tu- bal sterilizasyon yap›lan hasta grubuyla mekanikklips yöntemi uygulanan hastalar aras›nda ortala- Elektrokoagulasyon yöntemi ile tubal sterilizasyon ma yafl bak›m›ndan istatistiksel olarak anlaml› bir yap›lan hastalarda ultrasonografik ovaryen rezerv fark izlenmedi. Her iki grubun da yafl ortalamas› belirteçleri olan total bazal ovaryen hacim ve an- 37 y›l civar›ndayd›. Mekanik klips yöntemi ile tu- tral folikul say›s›nda preoperatif ve postoperatif bal sterilizasyon yap›lan hastalar›n preoperatif ile dönemler aras›nda istatistiksel olarak anlaml› bir postoperatif 10. ay ovaryen rezerv belirteçleri ara- fark izlenmektedir. Preoperatif ile postoperatif dö- s›nda istatistiki bir fark izlenmedi. Böylelikle, bu nemdeki hormonal ovaryen rezerv belirteçlerinde metodun ovaryen rezerve olumsuz herhangi bir et- böyle bir fark›n görülmemesinin nedeni ultraso- kisi saptanmam›fl olundu. Timomen ve arkadafllar›- nografik parametrelerin azalan ovaryen rezervinin n›n yapt›klar› çal›flmada, mekanik klips uygulanan daha erken göstergeleri olmalar›d›r. Bu bulgular, 33 hastada preoperatif dönem ve postoperatif 12.
elektrokoagulasyon yöntemi ile tubal sterilizasyo- ay serum bazal FSH, LH ve estradiol seviyeleri nun postoperatif dönemde over rezervini olumsuz aras›nda istatistiksel bir fark görülmemifltir (16).
etkileyece¤ini göstermektedir. Ancak, bu bulgula- Buna benzer olarak, tubal sterilizasyon amac›yla r›n do¤rulanmas› için daha fazla say›da uzun vade- Thranov ve arkadafllar›n›n fallopian halka ve fisc- li çal›flmalar›n yap›lmas› gereklidir.
hie klips kulland›klar› baflka bir çal›flmada, her ikimetodun da ovaryen rezerv belirteçleri üzerine an- Mekanik klips yöntemi ile tubal sterilizasyon yap›- Göztepe T›p Dergisi 23(4):126-132, 2008 lan hasta grubunda ise hem hormonal hem de ul- 9. Alvarez F, Faundes A, Brache V, Tejada AS, Segal S: trasonografik ovaryen belirteçleri aras›nda preope- Prospective study of the pituitary-ovarian function after tubal sterilization by the Pomeroy or Uchida techniques. Fertil Ste- ratif dönem ve postoperatif 10. Ayda istatistiksel bir farkl›l›k tespit edilmemifltir. Dolay›s› ile bu 10. Geber S, Caetano JP: Doppler colour flow analysis of ute- rine and ovarian arteries prior to and after surgery for tubal ste- bulgular mekanik klips yöntemi ile tubal sterilizas- rilization: a prospective study. Hum Reprod 1996;11:1195-8.
yonun over rezervine olumsuz etkisinin olmad›¤› 11. Carmona F, Cristóbal P, Casamitjana R, Balasch J: Effect of tubal sterilization on ovarian follicular reserve and function. Am J Obstet Gynecol 2003;189:447-52.
12. Dede FS, Dilbaz B, Akyuz O, Caliskan E, Kurtaran V, Dilbaz S: Changes in menstrual pattern and ovarian function following bipolar electrocauterization of the fallopian tubes for voluntary surgical contraception. Contraception 1. Kulier R, Boulvain M, Walker DM, De Candolle G, Campana A: Minilaparotomy and endoscopic techniques for 13. Kelekci S, Yilmaz B, Yakut Y, Yasar L, Savan K, Son- tubal sterilisation. Cochrane Database of Systematic Reviews mez S: Hormonal and ovarian stromal blood supply changes after laparoscopic tubal sterilization: a prospective controlled 2. Fernandes AM, Bedone AJ, Leme LC, Yamada EM: In- study. Contraception 2006;73:279-83.
trapartum and interval tubal sterilization. Rev Assoc Med Bras 14. Belaisch-Allart J, Mayenga JM, Castaing N, Allart JP: Is tubal and uterine surgery deleterious to ovarian reserve? 3. Zurawin RK, Sklar AJ: Tubal Sterilization. eMedici- Gynecol Obstet Fertil 2006;34:1111-7.
15. Flaws JA, Langenberg P, Babus JK, Hirshfield AN, 4. Tanriverdi HA, Akbulut OV: Laparoscopic and hysteros- Sharara FI: Ovarian volume and antral follicle counts as in- copic tubal sterilization. J Surg Med Sci 2006;2:30-7.
dicators of menopausal status. Menopause 2001;8:175-80.
5. Ng EH, Chan CC, Yeung WS, Ho PC: Effect of age on 16. Timonen S, Tuominen J, Irjala K, Mäenpää J: Ovarian ovarian stromal flow measured by threedimensional ultraso- function and regulation of the hypothalamicpituitary-ovarian und with power Doppler in Chinese women with proven ferti- axis after tubal sterilization. J Reprod Med 2002;47:131-6.
17. Thranov I, Hertz JB, Kjer JJ, Andresen A, Micic S, Ni- 6. Faddy MJ, Gosden RG, Gougeon A, Richardson SJ, elsen J, Hancke S: Hormonal and menstrual changes after la- Nelson JF: Accelerated disappearance of ovarian follicles in paroscopic sterilization by Falope-rings or Filshie-clips. Fertil mid-life: implications for forecasting menopause. Hum Rep- 18. Sumiala S, Pirhonen J, Tuominen J, Mäenpää J: In- 7. Gougeon A: Regulation of ovarian follicular development creased uterine and ovarian vascular resistance following Fils- in primates: facts and hypotheses. Endocr Rev1996;17:121- hie clip sterilization: preliminary findings obtained with color Doppler ultrasonography. J Clin Ultrasound 1995;23:511-6.
8. Bancsi LF, Broekmans FJ, Eijkemans MJ, de Jong FH, 19. Baloglu A, Uysal D, Karci L, Guven CM, Yavuz E: Ef- Habbema JD, te Velde ER: Predictors of poor ovarian res- fects of laparoscopic tubal ligation on ovarian blood flow and ponse in in vitro fertilization: a prospective study comparing steroidogenesis. Clin Exp Obstet Gynecol 2005;32:230-2.
basal markers of ovarian reserve. Fertil Steril 2002;77:328-36.

Source: http://www.sbgoztepe.gov.tr/4.pdf